Taolennit ul lec'h ma plij deoc'h mont da bourmen - 4re klas

Ar Plomarc'h, gant Loeiza

ar beolioù garum

Torc'hwenial er fank, nag un ebat !

Tiez adkempennet

'Vont ganit, troad ar c'herzher tamm ne skuizh...

Maez ha mor...

Bae Douarnenez

Ar Plomarc'h a zo un tammig e-giz ur park bras, gant ur gêriadenn gozh, koadoù ha pradoù tro-dro. Ur feurm a zo ivez. Kalz a draoù a c'heller ober eno : pourmen, sellout ouzh loened ar feurm (saout, moc'h, deñved, oaned…), mont da welet diskouezadegoù, gwelout plant el liorzh aromatek, neuial, mont war an traezhennoù bihan, plantañ legumaj, feurmiñ ur ched, gwelout ti ar skrivagner Georges Perros, ha kalz a draoù all c'hoazh !
Ar Plomarc'h a zo en traoñ straed ar Plomarc'h, just e-kichen ar straed e lec'h m'emaon o chom, e Douarnenez. E kichen porzh ar Rozmeur emañ, hag ar mont-e-barzh a zo just goude an uzin ruz (ur fritur kozh).
Mont a ran di alies, abaoe ma'z on bihan. Plijout a ra din mont da bourmen er Plomarc'h, peogwir n'eo ket pell, ha kalz traoù disheñvel a zo tu ober, e forzh peseurt mare, ha digor eo d'an holl. Plijus eo ivez peogwir e cheñch ar maeziad : gallout a ra tremen eus ar mor d'ar pradoù, pe d'ar c'hoadoù. Kalz a blant hag a loened a c'heller gwelout ivez.
Gwechall e oa ar Plomarc'h ur gêriadenn, setu perak ez eus tiez kozh un tammig distrujet ha poulloù-kannañ. Hervez ar vojenn e vefe bet ar roue Marc'h o chom eno, setu perak eo anvet ar "Plomarc'h". A-raok c'hoazh e oa bet savet beolioù garum gant ar Romaned (beolioù evit ober garum, ur seurt meskaj pesked goet). Ar skrivagner Georges Perros en doa un ti bihan evit labourat er Plomarc'h, er bloavezhioù 1970-1980.
Tachenn ar Plomarc'h a zo d'an ti-kêr, ha publik eo. Gwarezet eo abaoe 1975, peogwir ez eus spesadoù loened ha plant ral. Ar Plomarc'h a oa dispartiet e daou damm: ar Plomarc'h pellañ hag ar Plomarc'h tostañ.
Meur a draezhenn vihan hag a aod-bili a zo, ha tu zo neuial er mor. Koadoù a zo ivez, gant gwez a bep seurt (derv, sapin…), ha pradoù geot. Kalz sav ha disav a zo gant an dachenn. Livioù a bep seurt a zo, dreist-holl glas evit ar gwez, ar geot hag ar mor, met ivez gris evit an tiez kozh e mein, hag a bep seurt livioù evit ar bleunioù, hag al loened.
Ar c'hwezh a zo c'hwezh ar feurm hag al loened, chwezh ar mor, ar c'hoadoù, ar plant aromatek, ar bleunioù (an natur dre vras). Ur c'hwezh disheñvel a zo hervez al lec'h ma vezomp, met bez emañ e pep lec'h c'hwezh ar mor. Klevet e vez ivez trouz ar mor, ha trouz ar feurm.
 A-wechoù, evit an 21 a viz Even ez eus tu klevout sonerezh, ha pourmenadenn ar sardin, ur bourmenadenn war-droad kanet e Douarnenez a dremen alies dre ar Plomarc'h, ha debret e vez sardined eno goude. Tu zo ivez tañva boued bio e-pad ar foar bio, hag a vez a-wechoù eno, pe kutuilh ha debriñ mouar, kraoñ-kelvez…C'hoarioù a zo evit ar vugale, ha tu zo gwelout filmoù pe abadennoù. Panelloù a zo ivez evit displegañ traoù war ar beolioù garum, Georges Perros, al loened, ar plant, istor ar Plomarc'h, al legumaj…Marc'had Nedeleg a vez eno ivez.
Plijus-tre eo mont di, brav eo ar maezioù, ha kalz a draoù a zo d'ober.